२०८२  कात्तिक २३- काठमाडौं / देशमा बढ्दो राजनीतिक अस्थिरता, आर्थिक संकट, र जनतामा फैलिँदो असन्तुष्टिले नेपाललाई पुनः संक्रमणकालीन संकटतर्फ धकेल्ने संकेत दिइरहेको छ। विभिन्न राजनीतिक दलहरूबीचको सत्तासंघर्ष, सिद्धान्तविहीन नीति–निर्णय, तथा राज्य संयन्त्रमा बढ्दो अव्यवस्थाले राष्ट्रिय हितमाथि गम्भीर प्रश्न उठाएको देखिन्छ। राजनीतिक नेतृत्वले विगत दुई दशकदेखि स्थिरता दिन असफल भएपछि जनता निराश भएका छन्। नागरिकता र शरणार्थी सम्बन्धी विषयहरू अझै अनिर्णीत छन्, जबकि विदेशी गैरसरकारी संस्थाहरू (INGO र NGO) को प्रभाव अस्वाभाविक रूपमा बढ्दो क्रममा छ।
अर्थतन्त्र धरासायी, युवाशक्ति पलायन
देशको अर्थतन्त्र झन् कमजोर हुँदै गएको छ। उद्योग–व्यवसाय चाैपत छन्, उत्पादनशील क्षेत्र सुस्त छन्, र रोजगारको खोजीमा युवाशक्ति विदेश पलायन भइरहेको छ। औद्योगिक उत्पादन घट्दै जाँदा विदेशी निर्भरता बढेको छ। अर्थतन्त्रमा सुधारका ठोस प्रयास हुन सकेका छैनन्।
राष्ट्रिय सुरक्षा र अस्थिरताको खतरा
राजनीतिक अस्थिरता र आर्थिक संकटसँगै राष्ट्रिय सुरक्षामा समेत चुनौती बढ्दै गएको छ। आन्तरिक अविश्वास र बाह्य प्रभावले देशको स्वाधीनता जोखिममा पर्न सक्ने संकेत देखिन्छ।
सुरक्षा संयन्त्रको तयारी र जिम्मेवारी
यस्ता चुनौतीपूर्ण अवस्थामा नेपाली सेना, नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी लगायतका सुरक्षा संयन्त्रहरूले राष्ट्रिय एकता र स्थिरताको हितमा समन्वयात्मक भूमिका खेल्नुपर्ने आवश्यकता देखिएको छ।
सुरक्षा संयन्त्रबीच आपसी सहयोग, गोप्य रणनीति, र राष्ट्रियताको सुरक्षाका लागि पूर्वतयारी अहिलेको आवश्यकता हो।
संक्रमणकालीन अवस्थाका लागि वैकल्पिक शासनको चर्चा
यदि राजनीतिक नेतृत्वले देशलाई स्थायित्व दिन असफल रहिरह्यो भने, अस्थायी रूपमा सैनिक शासन लागू गर्ने विकल्प पनि खुला राखिनुपर्ने आवाज उठ्न थालेको छ। विशेष परिस्थितिमा सैनिक शासन देशलाई अनुशासन, स्थिरता र विकासको मार्गमा डोर्याउन सहयोगी हुन सक्ने मत व्यक्त गरिएको छ। साथै, छिमेकी राष्ट्र भारत र चीनसँग समन्वय गरी नेपालको संक्रमण- कालीन अवस्था र सम्भावित जोखिमबारे स्पष्ट सन्देश दिनुपर्ने, र अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलाई नेपालको वास्तविक अवस्था बुझाउनुपर्ने आवश्यकता पनि देखिएको छ।
निष्कर्ष:
देशलाई अहिले राजनीतिक खिचातानी होइन, स्थायित्व, अनुशासन र आर्थिक पुनरुत्थान चाहिएको छ। यदि राजनीतिक दलहरूले जनअपेक्षा अनुसारको नेतृत्व दिन सकेनन् भने, राष्ट्रिय सुरक्षाका संयन्त्रहरूले जिम्मेवारीपूर्वक अगाडि बढ्नुको विकल्प देखिँदैन।
सन्तोष प्रसाद तिवारी(पत्रकार)
शंखरापुर–४, काठमाडौ।